Język kaszubski, jako samodzielny język, który wywodzi się z pradawnych dialektów słowiańskich. Proces uznania go za odrębny język to zjawisko względnie nowe bowiem współczesny proces standaryzacji języka kaszubskiego rozpoczął się w drugiej połowie XIX wieku. Kształtowanie się języka kaszubskiego jako odrębnego systemu językowego to efekt długoletniej pracy lingwistów, działaczy społecznych i kulturalnych, którzy starali się zachować tożsamość kaszubską.
W XX wieku język kaszubski zaczął zyskiwać na znaczeniu. W 2005 roku został on uznany przez polskie prawo za język regionalny, co przyczyniło się do promowania, nauczania i rozwoju tego języka. Obecnie język kaszubski posiada swoje standardy gramatyczne, słownikowe i ortograficzne oraz alfabet kaszubski. Na Kaszubach funkcjonują również szkoły, organizacje i media, które propagują i rozwijają kaszubski jako samodzielny byt. Działania te mają na celu zachowanie i promowanie tożsamości kulturowej i lingwistycznej Kaszubów.
Na jakim terenie mówi się w języku kaszubskim?
Język kaszubski jest używany przede wszystkim na obszarze zwanych Kaszubami, który to region znajduje się w północnej Polsce.
Główny obszar, gdzie mówi się w języku kaszubskim, to:
- Półwysep Helski, region na zachodnim wybrzeżu Bałtyku, w tym miasta Puck, Władysławowo, Jastarnia i Hel.
- Pojezierze Kaszubskie, czyli region z licznymi jeziorami i lasami, obejmujący miasta Kartuzy, Kościerzyna, Bytów, Chojnice.
- Kociewie, region na południu Kaszub, włączający miasta Gdańsk, Tczew, Starogard Gdański.
- Wysoczyzna Polanowska, położona w północno-zachodniej części Kaszub, z miastami Słupsk i Lębork.
Oprócz tego język kaszubski i alfabet kaszubski są używane również w diaspory kaszubskiej, która obejmuje emigrantów i potomków Kaszubów mieszkających poza obszarem tradycyjnych Kaszub.
Język, czy gwara Kaszuby- czym się różnią?
Tak jak wspomnieliśmy, język kaszubski to odrębny, zachodniosłowiański język należący do grupy lechickiej, używany przez Kaszubów. Jest to język o bogatej tradycji literackiej i kulturowej, posiada swoje reguły gramatyczne, słownictwo i składnię. Ma on status języka regionalnego w Polsce i korzysta z alfabetu łacińskiego z dodanymi znakami diakrytycznymi.
Gwara Kaszuby zaś odnosi się do lokalnych dialektów, różnic regionalnych i odmian językowych używanych w określonych częściach regionu kaszubskiego. Są to różnice dialektalne i regionalne w obrębie tego samego języka, które mogą wprowadzać odmienności w wymowie, słownictwie i gramatyce.
Kaszubski nie może zaginąć !
Wiele placówek edukacyjnych oferuje kursy i lekcje języka kaszubskiego, które są dostępne dla zarówno dzieci, jak i dorosłych. Kaszubski jest także wprowadzany jako przedmiot nauczania w szkołach na obszarze Kaszub, a co ważne w ostatnich latach zaobserwowano wzrost zainteresowania językiem kaszubskim, rozwój edukacji w tym języku, organizowanie kursów i promocję języka zarówno na Kaszubach, jak i poza nimi. Jednak z uwagi na dominację języka polskiego w mediach, szkołach i administracji, język kaszubski, podobnie jak wiele innych języków regionalnych, jest zagrożony wymarciem. Dlatego też podejmowane są starania, aby zachować i rozwijać język kaszubski jako ważny element kaszubskiej i polskiej tożsamości kulturowej.